In deze rubriek tref je doorgaans de verdwenen straatnamen van onze stad. Deze keer bespreken we een straatnaam die je, als de plannen waren doorgegaan, ook tot een verdwenen straatnaam had kunnen rekenen. Áls ze waren doorgegaan: want het Stadionplein is nog gewoon het Stadionplein en niet het Johan Cruijffplein zoals de bedoeling was in 2018.
De legendarische nummer 14
Toen Johan Cruijff begin 2016 overleed gingen er al snel stemmen op om zijn naam te eren op plekken in Amsterdam. De meest voor de hand liggende hernoeming, die van de Amsterdam ArenA, kwam al snel na het overlijden van Cruijff op gang (maar verliep uiteindelijk stroef). Er was dan ook best wat verbazing in de stad toen de gemeente op 21 februari 2018 liet weten dat zij het plein voor het Olympisch Stadion in Zuid ging omdopen naar het Johan Cruijffplein. De verbazing sloeg al snel om in boosheid, met name vanuit bewoners van het Stadionplein zelf, en er kwam een petitie tegen de naamswijziging. Er zouden volgens de bewoners betere plekken zijn om Johan Cruijff te eren en daarnaast zou de naam niet passen in de reeks van straatnamen in die buurt genoemd naar de Griekse mythologie. Dat laatste argument gaat overigens niet helemaal op: immers haaks op het Stadionplein ligt de Van Tuyll van Serooskerkenweg. Van Tuyll was in 1898 de eerste Nederlander die in het Internationaal Olympisch Comité werd benoemd. Zijn verhaal staat in dit artikel uitgelegd.
Gemeente te enthousiast
Na onderzoek door onder andere De Volkskrant en AT5 bleek dat de commissie die het stadsbestuur adviseert over de naamswijziging een negatief advies over deze wijziging heeft gegeven. Ondanks dat negatieve advies ging de gemeente toch door met de voorbereidingen voor de hernoeming. Later bleek uit onderzoek van de stadszender dat slordigheden in de procedure, in combinatie met een enorm enthousiasme binnen de gemeente debet waren aan het rommelige proces. Eric van der Burg gaf later in een documentaire van AT5 aan verrast te zijn geweest over de kritiek. Hij had verwacht dat de naamswijziging “met enthousiasme zou worden ontvangen” en eigenlijk niet eens rekening gehouden met verzet. In mei 2018 zou de hernoeming van het plein een feit zijn, op het laatste moment stelt de gemeente de onthulling van de nieuwe straatnaambordjes echter uit.
Toch geen Johan Cruijffplein
Begin september 2018 is het hoge woord eruit: de plannen om het Stadionplein om te dopen tot het Johan Cruijffplein zijn definitief van de baan. Diverse ambtenaren werkten aan het voorstel voor de naamgeving, waardoor een aanvankelijk negatief advies van de straatnamencommissie van de gemeente uiteindelijk als positief advies werd gepresenteerd. Hoewel waarnemend burgemeester Van Aartsen wel degelijk het negatieve advies ontving, was de legende van Cruijff groot genoeg om de nieuwe naam door te zetten. Uiteindelijk was de 9 maanden lange saga rondom deze hernoeming misschien wel een beetje een smet op het enthousiasme rondom de ideeën om de voetbalheld van de stad te eren. Des te fijner was de uiteindelijke hernoeming van de Amsterdam ArenA naar de Johan Cruijff ArenA.
Hoe het Stadionplein, het Stadionplein bleef