Onrustige periode
De jaren 80 van Amsterdam kun je gerust een rumoerige periode noemen. De stad kampte met een heroineprobleem, er was veel werkloosheid onder de jeugd en als klap op de vuurpijl woningnood. Een combinatie van factoren waaruit eerder al een zeer actieve krakersbeweging was ontstaan. In de aanloop naar de troonswisseling zijn er diverse gevechten geweest en de spanning blijft oplopen. Twee maanden eerder was er bijvoorbeeld de Slag om de Vondelstraat. Het borrelt in de straten en een ontploffing van de cocktail is op handen.
Slag om de stad
Om drie uur is er tijdens de plechtigheden in de Nieuwe Kerk onheilspellend en oprukkend lawaai te horen. Iets meer dan een uurtje daarvoor vertrok vanuit de Dokwerker een bonte stoet van krakers, voetbalhooligans en andere actievoerders richting de bouwput van de Stopera. Daar komt het tot gevechten met de ME. De stoet is vastberaden om de Dam te bereiken en is niet te stoppen. Binnen no-time bereiken ze de Damstraat en gaan de gevechten op het Rokin verder. Ondertussen wordt er ook nog stevig geknokt op het Waterlooplein. Honderden, onderling slecht communicerende, agenten en ME-ers hebben hun handen vol aan de fors in overtal zijnde demonstranten.
Rust keert terug
Het duurt die dag lang voordat er een einde komt aan de onlusten. Om half 8, de plechtigheden van het Koninklijk Huis zijn al lang afgelopen, worden pas de eerste arrestaties van de dag verricht. Inmiddels is er al enorm veel vernield, zijn er veel slachtoffers aan beide kanten en is er geplunderd bij de V&D. De straten in het centrum zijn bezaaid geraakt met objecten die zijn gebruikt om de andere partij te raken. Als het Rokin weer is schoongeveegd gaat het op Leidseplein rond 23 uur toch weer mis. Daar is net een bijeenkomst van tegenstanders van de monarchie afgelopen en zij raken slaags met de ME die onder meer traangas tegen de betogers inzet. Als de nacht over Amsterdam valt zijn alle partijen moe gestreden, is er veel kapot en staat de kersverse koningin Beatrix de ochtend erna aan de ziekenhuisbedden van gewonde ME’ers.
De aftermath
De schade van de rellen loopt in de miljoenen guldens en de omvang van de rellen zijn ongekend. De onlusten gaan de boeken in als de zwaarste veldslag in vredestijd.
Aanbevolen boeken
Wij vertellen de verhalen kort en bondig. Er valt over dit onderwerp echter zoveel meer te ontdekken. Zie hiervoor bijvoorbeeld de aflevering ‘Oranje en het oproer‘ van Andere Tijden of de boeken hieronder. Zij geven de gebeurtenissen van die dag vanuit verschillende perspectieven weer.
Veel geweld in de stad tijdens de heftigste rellen in vredestijd