Van Koninginnedag naar Koningsdag: Amsterdam in de war

30 april zat in ons DNA

Sinds 1949 vierde Amsterdam (en de rest van Nederland) Koninginnedag op 30 april, de verjaardag van koningin Juliana. Ook toen Beatrix op de troon kwam, hoewel zij geboren is op 31 januari, bleef de feestdag op deze datum. Vooral omdat januari nou niet bepaald het beste weer heeft voor een straatfeest. Voor Amsterdammers was 30 april heilig: een nationale dag van vrijmarkten, botenfeestjes en oranjegekte.

Een geheime koninklijke actie in de Jordaan

Over Koninginnedag gesproken: wist je dat koningin Beatrix in 1988 stiekem een verrassingsbezoek bracht aan de Amsterdamse Jordaan? Dat deed ze zónder toestemming van premier Ruud Lubbers! De vorstin had het bezoek in het geheim geregeld met toenmalig burgemeester Ed van Thijn. Lubbers werd pas achteraf ingelicht en was not amused.

De premier vond de veiligheidsrisico’s te groot na de krakersrellen bij de inhuldiging in 1980. Beatrix wilde juist laten zien dat ze niet bang was en Amsterdam omarmde. Een royal rebels momentje, zullen we maar zeggen.

En dan: Koningsdag op 27 april

Met de troonswisseling in 2013 kwam ook een nieuwe feestdag: Koningsdag, verplaatst naar 27 april, de échte verjaardag van Willem-Alexander. Was dat even verwarrend! In 2014 stond menigeen, overigens vooral toeristen, op 30 april nog vrolijk in oranje plunje… voor een lege straat. Dat kwam bijvoorbeeld omdat 30 april in vrijwel alle reisgidsen als een nationale feestdag stond. Gelukkig had Amsterdam snel door dat drie dagen eerder feesten ook prima kan (zeker als de zon meewerkt).

Feiten en cijfers: een hoop rommel

Feesten is leuk, maar het levert ook wat op: vooral afval. Na de eerste Koningsdag in 2014 haalde Amsterdam ongeveer 250.000 kilo afval van straat. Dat is ongeveer twee keer zoveel als op een normale dag! De gemeente zette meer dan 300 extra afvalbakken neer en er waren ruim 200 schoonmakers actief om de stad de volgende ochtend weer toonbaar te maken. En nog steeds is er elk jaar een race tussen feestvierders en schoonmakers: wie is het eerst op straat?

En Amsterdam? Die vierde gewoon verder

Of het nou 30 of 27 april is: als er gefeest mag worden, doet Amsterdam vol overgave mee. De grachten liggen weer vol bootjes, de straten zijn één grote vrijmarkt, en oranje is en blijft de kleur van de stad.

---